Selen i cynk – cudowne antyoksydanty na starość? Fakty, nie mity.

Choć selen i cynk coraz częściej pojawiają się w reklamach jako „antyoksydanty młodości”, prawda – jak zwykle – leży pośrodku. Owszem, oba pierwiastki mają kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia w starszym wieku, ale ich rola nie sprowadza się tylko do neutralizowania wolnych rodników.

Antyoksydant czy nie?

Zarówno cynk, jak i selen nie są klasycznymi antyoksydantami. Działają raczej jako części enzymów, które biorą udział w utrzymaniu równowagi redoks i ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Na przykład:

• Selen jest składnikiem peroksydazy glutationowej – enzymu, który neutralizuje nadtlenki.

• Cynk wspiera działanie dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), chroniącej komórki przed wolnymi rodnikami tlenowymi [1].

To właśnie ich funkcja enzymatyczna, a nie sam pierwiastek, przynosi efekt ochronny.

Niedobory – ryzyko rośnie z wiekiem

U osób starszych częściej obserwuje się niedobory tych mikroelementów – co wiąże się z osłabieniem odporności, pogorszeniem funkcji poznawczych i większym ryzykiem chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2 [2].

Jednak: niedobory nie zawsze wynikają z diety. Wchłanianie i dystrybucja cynku i selenu mogą być zaburzone np. przez leki, choroby przewlekłe czy interakcje z innymi składnikami diety [3].

Suplementacja – z rozwagą

Chociaż rynek suplementów obiecuje wiele, badania kliniczne nad suplementacją cynku i selenu u osób starszych dają mieszane wyniki. Czasem efekt jest pozytywny (np. lepsza odporność), innym razem – brak efektu albo nawet pogorszenie stanu zdrowia [4].

Dlatego zanim sięgniesz po preparat z cynkiem i selenem, lepiej:

• wykonać badania poziomu tych pierwiastków,

• skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem,

• zadbać o naturalne źródła w diecie (ryby, orzechy brazylijskie, jaja, produkty pełnoziarniste).

Wniosek?

Cynk i selen są ważne dla zdrowia i mogą wspierać organizm w procesie starzenia – ale nie działają jak cudowna tabletka młodości. Najlepsze efekty daje odpowiednia dieta, ruch i styl życia. Suplementy? Tylko wtedy, gdy naprawdę są potrzebne.

⸻

Bibliografia:

[1] Prasad AS. Zinc: an antioxidant and anti-inflammatory agent: role of zinc in degenerative disorders of aging. J Trace Elem Med Biol. 2014.

[2] Haase H, Rink L. The immune system and the impact of zinc during aging. Immun Ageing.2009.

[3] Maret W. Zinc in cellular regulation: the nature and significance of “zinc signals”. Int J Mol Sci. 2017.

[4] Holger Steinbrenner et al. Selenium and zinc: “antioxidants” for healthy aging? Z Gerontol Geriatr. 2020 Jul.